دین هندویی، که شاید متعلق به 1500 سال پیش از میلاد مسیح باشد، قدیمیترین دین متشکل زندة جهان است. همچنین دین هندویی یکی از پرطرفدارترین ادیان جهان محسوب میشود. دین هندویی، جز در مواردی که هندوها خود به سرزمینهای دیگر مهاجرت کردهاند، عمدتاً در سرزمین هند محصور بوده است.
در میان ادیان جهان، دین هندویی از نظر اعتقاد به نظام طبقاتی ـ اجتماعی کاست[1] دینی منحصر بهفرد است. در جامعة هند از نظر تاریخی چهار کاست یا طبقه وجود دارد که افراد متعلق به هر یک از آنها باید شغل موروثی پدران خود را داشته و از ازدواج با افراد طبقة دیگر، و یا حتی خوردن غذا سرمیز آنها، خودداری کنند. این طبقات، بهترتیب اهمیت، عبارتاند از: برهمنها، که طبقة روحانیون و علمای دینیاند؛ کشاتریاها[2]، که طبقه حکام و جنگجویاناند؛ وایشیهها[3]، که طبقة کشاورزان و صنعتگراناند؛ و در آخر شودراها[4] که طبقة پایین جامعة هند هستند. جریان تقسیم طبقات به همین صورت ادامه پیدا کرده بهطوری که امروزه بیشتر از پنجاه و هشت طبقه فرعی که هریک متجاوز از یک میلیون پیرو دارند در جامعه هند وجود دارد. در نظام هندویی رویهمرفته متجاوز از دو هزار طبقه جزء یا زیر طبقه گوناگون وجود دارد.
اعتقاد الهی اصلی دین هندویی به یک وجود الهی به نام برهماست که حضور مطلق دارد. با این وجود، این وحدت در چهار کتاب وداها[5]و در برهمانها[6]، که در زمرة قدیمیترین کتب مقدس دین هندویی هستند دیده نمیشوند، هرچند که اشارات واضحی مبتنی بر تمایلی در این زمینه، بهخصوص در کتاب دهم ریگ ودا[7] و در آتاروا ودا[8] که نسبتاً جدیدتر هستند به چشم میخورند.
دین هندویی عبارت است از رشد تدریجی و پیچیدة گروهی از افراد بسیار مذهبی با طبایع کاملاً گوناگون. این دین با اعتقاد نظری به یک «روح جهانی» درونی و جهان شمول و به کلی پاک، و نیز از طریق کنترل عملی جامعه بهوسیله نظام طبقاتی کاست، گسترش و تنوع پیدا کرده و در عین حال وحدت خود را نیز حفظ کرده است.
;