[حضرت] محمّد (ص)، در حدود 570 سال پس از میلاد مسیح، در شهر مکّه در خانوادة بزرگ بنی هاشم از طایفة قریش، که اکثر اعیان اشراف مکّه بدان تعلق داشتند، متولد شد. وی پدر و مادر خویش را در طفولیت از دست داد (پدر ایشان قبل از تولد نامبرده از دنیا رفت) و لذا تحت سرپرستی عمومی خویش، ابوطالب، بزرگ شد. ایشان نیز، مانند اکثر هموطنان مکّی خویش، به تجارت روی آورد. پس ا زچند سفر تجارتی موفق که به شهرهای سوریه انجام داد، محمّد(ص) جوان، که به خاطر اعتمادی که مردم به او داشتند با لقب «امین» خوانده میشد، با [حضرت] خدیجه(س)، کهسی که وی را به استخدام خویش درآورده بود و از حضرتش چندسالی هم بزرگتر بود، ازدواج کرد. خدیجه(س) برای آن حضرت چندین فرزند بهدنیا آورد که از بین آنان، چهار فرزند دختر باقی ماندند؛ از این دختران، به استثنای یک نفر، بقیه قبل از پدر از دنیا رفتند. تا زمانی که [حضرت] خدیجه(س) در دنیا بود پیامبر اسلام(ص) با زن دیگری ازدواج نکرد (حضرت خدیجه(س) هنگامی که پیامبر(ص) در حدود سن پنجاه سالگی بود از دنیا رفت).
[حضرت] محمّد(ص) دوست داشت که گاه و بیگاه در غاری در کوه حرا برای آرامش و تفکر و مراقبه درونی خلوت نماید. وی هنگامی که به سن چهل سالگی رسید احساس کرد دستخوش بصیرتهایی شده و علاوه بر آن صداهایی را نیز میشنود. مدتی طول کشید تا آن حضرت به تحقیق دریافت که آن طرف صدا، فرشتهای قرار دارد که به منظور ابلاغ رسالتی الهی به وی پیام میرساند. نود و ششمین سورة قرآن، اقرأ[1] («بخوان» یا «قرائت کن») این اوّلین پیام الهی را شامل میشود و بدینترتیب به تجربة کوبندة آن حضرت اشاره دارد.
در سال 619 میلادی، که [حضرت] محمّد(ص) همسر و عموی خود ابوطالب، که هرچند به اسلام نگرویده بود امّا به طور کامل از برادرزادة خویش حمایت میکرد ـ را از دست داد، وضع از آن هم بدتر شد. ولیکن، در سال 621 میلادی، امکانات جدیدی در پیش روی مسلمانان قرار گرفت: بدین ترتیب که تعدادی از ساکنین یثرب، شهری در شمال مکّه، برای انجام مراسم دینی به مکّه آمده و از پیامبر دعوت کردند به شهر آنها، که بهخاطر منازعات داخلی از هم گسیخته بود، مسافرت کند. [حضرت] محمّد (ص)، پس از آنکه اصحاب وفادار خویش را از مکّه خارج ساخت، خود نیز در ماه ژوئن سال 622 میلادی به همراه دوست و یار خویش ابوبکر آنجا را ترک کرد تا در شهر یثرب، که اندکی بعد به نام مدینةالنبی یا مدینه خوانده شد، رحل اقامت افکند. مسلمانان سرآغاز دورة تاریخ اسلامی را از همین تاریخ هجرت پیامبر از مکّه به مدینه میدانند، چرا که از این نقطه به بعد تحوّلی قطعی در فعالیتهای [حضرت] محمّد (ص) قابل مشاهده است.
هشت سال پس از هجرت از مکّه، [حضرت] محمّد(ص) پیروزمندانه به شهر موطن خویش مراجعت کرد. در خلال هشت سال مزبور جنگهای متعددی درگرفته بود: در جنگ بدر، سال 624 میلادی، گروه کوچکی از مسلمانان با ارتش نیرومندی از طرف مکّیان مواجه شده و پیروزمندانه صحنه را ترک کرده بود؛ درحالی که یک سال پس از آن تاریخ، لشکریان مکّه در نزدیکی احد به پیروزی شکنندهای دست یافته بودند. سه طایفة یهودی یهودی شکست داده شده و تا حدودی ریشه کن گردیدند. اهالی مکه نیز، با مشاهدة توفیقات روزافزون هموطنان خویش، بتدریج ساکت شدند؛ امّا در آخر مجبور شدند تا به پیغمبر اجازه دهند به شهر موطن خویش بازگردد. وی اکثر کسانی را که در مکّه بر ضد او اقدام و توطئه کرده بودند بخشید، امّا ترجیح داد که شخصاً در مدینه بماند. در همانجا بود که در سال 632 میلادی، پس از برگزاری آخرین مراسم حجّ خویش [حجةالوداع] بدرود حیات گفت.
;