مرکز پژوهش ادیان جهان

  به‌زعم من، ژاپن‌شناسی کامل، مرغی است که به دام هیچ‌کس نیفتد و شناخت کامل و جامع این کشور آفتاب، ژاپن، و روح سرگردان و گریزان ژاپنی، حداقل برای ما خارجی‌ها، عنقای بی‌نشان است.
چرا این همه تلاش و تقلاّ برای ژاپن‌شناسی و معرفی ژاپن به هموطنان عزیز ایرانی؟ پاسخ کوتاه من بدین پرسش آن است که این حقیر ژاپن و ژاپنی را اسطورۀ و مسطورۀ رفاه و آبادانی و سازندگی و پیشرفت و ترقی و جامع بین سنت و مدرنیته و بهترین الگوی تبعیت و پیروی در بین کشورهای جهان سوم و علی¬الخصوص کشورهای آسیایی و به¬ویژه ایران اسلامی خودمان می¬دانم و بر این فهم و برداشت و قضاوت خویش نیز صدها دلیل و استدلال دارم که انشاءالله در کتاب خاطرات، تجربیات، و مشاهدات ژاپن که در دست تألیف دارم ذکر خواهم کرد.
البته که این الگو بودن، یا «کشور شماره یک» بودن ژاپن رشته¬ای است که سر دراز دارد دو- سه شباهت عمده¬ای است که ژاپن با ایران دارد و حقیقتاً می¬تواند چراغی فرا راه ما باشد: یکی دوران نوسازی و احیای امپراتور می¬جی (Meiji)که تقریباً همزمان با امیرکبیر ما بود، دیگری دوران بازسازی و نوسازی پس از جنگ جهانی دوم که آن هم مشابهتی تام با دوران پس از جنگ ایران و عراق ما داشت، و سومی هم پیوند مبارک سنت و مدرنیته در ژاپن که فی¬الواقع پدیدۀ منحصر به¬فردی است و برای ما که می¬خواهیم بین حفظ ارزش¬های سنتی ملی - مذهبی خویش با دستاوردهای جدید علوم و فنون بشری پلی بزنیم حقیقتاً جای الگوبرداری و تقلید دارد. اما، این همه به قول آن امام هُمام «بشرطها و شروطها» است و از جمله شرایط توفیق این الگوبرداری، فراهم¬آوردن شرایط خردورزی، عقل¬مداری، مشارکت همگانی(دموکراسی) و سایر شرایط حاکم بر فرهنگ و جامعۀ ژاپنی است که امیدوارم روز به روز هرچه بیشتر در کشور عزیز ما نیز حاصل شود.
بنده در جستجوی دستیابی به «روح ملت» ژاپن سرانجام به مفهوم کامی و باورهای شینتویی رسیدم و از همین رو نیز، به تحقیق و پژوهش پیرامون آن پرداختم که حاصل کار به صورت کتاب شینتوئیزم (انتشارات علمی، 1387) درآمد که بحمدالله چند سالی است در دسترس ژاپن¬پژوهان ارجمند قرار دارد. هرچند، چنانچه پیش از این گفتم، نه تنها روح ژاپن و بلکه حتی دستیابی به «رمز و راز پیشرفت ژاپن» نیز نه کاری است که از عهدۀ این حقیر برآید، بلکه ژاپن¬شناسان غربی نیز در این راه از پا افتاده¬اند!
در پایان سخن مایلم به نکتۀ دیگری نیز اشاره کنم امروزه به دلیل پاره¬ای از ناهمگونی-های سیاسی که جای بحثش اینجا نیست از روابط نزدیک و صمیمانه¬ای برخوردار نیستیم. به هر تقدیر نه تنها من و همۀ حضار ایرانی حاضر در این گردهمایی و بلکه هر ایرانی آگاه و دلسوز دیگری از این سطح روابط راضی نیست، بلکه مطمئنم خود جناب سفیر و دوستان ژاپنی ما هم از این سطح روابط راضی نیستند و صمیمانه و مجدّانه درصدد ارتقا و اعتلای آن هستند.