مرکز پژوهش ادیان جهان

مهدی چهل تنی:
محقق و پژوهشگر،نویسنده،مدرس.
_____________________________________________________

مهدی چهل تنی،در مهرماه سال 1317 شمسی،در تهران و در محله ی چهل تن دیده به جهان گشود.از تباری شیفته و شیدای به عترت پیامبر اکرم(ص)،که سرگذشت و حکایتی جالب و قابل التفات دارد.
کلک قضا به لوح قدر چنین رقم می زند،تا نیای بزرگوار ایشان "کربلائی محمد باقر تاجر تهرانی"،شبی در سال 1218 شمسی،حضرت امام موسی بن جعفر (ع) را در خواب ببیند که به او می فرمایند:چهل تن از فرزندان و نوادگان من غریبانه به شهادت رسیده و درون چاهی افکنده شده اند و حضرت محل آن چاه را به او نشان می دهد.
وی بعد از این رویای صادقه،محل را حفر می کند و با اجساد مطهر چهل امامزاده (ع) مواجه می شود.آنگاه اقدام به احداث بقعه بر سر چاه کرده و اموال و املاک خویش را وقف ایشان می نماید.این مکان به امامزاده چهل تنان معروف می شود که در بازار تهران قرار دارد.این فرزندان و نوادگان امام هفتم (ع) که برای دیدار امام علی بن موسی الرضا(ع) بسوی مرو رهسپار بوده اند،با دستور مامون و توسط سیاهپوش سمنانی به شهادت نائل می شوند که شرح رویداد،در کتاب بحرالانساب مرحوم سید رضی (ره) آورده شده است.

مهدی چهل تنی سیزده سال بیشتر نداشته که بعنوان شاگرد،وارد عرصه کار و فعالیت در بازار تهران می شود و در کنار آن به تکمیل دانش آموزی خود در مدارس شبانه ادامه می دهد.در سال 1342 شمسی با تشکیل واحدی صنعتی،به تولیدات هنری روی می آورد که تا هم اکنون به آن اهتمام داشته و به لطف و برکت الهی،از دسترنج خود توشه برگرفته است.از سوی دیگر،موهبتی است که به فضل و رحمت الهی،دفتر و کارگاه او،برای خانواده های آبرومند،ماوا و ملجا نیازمندان هم محسوب می شود.

سعادت همدم و دولت همنشین ایشان می گردد تا در عرصه زندگی محضر بزرگانی را درک نماید،که جامعیت در علم و عمل داشتند. 
در طلیعه جوانی تحت تاثیر شگرف و سایه تادیب عالم ربانی و عارف صمدانی،مرحوم سید مهدی قوام (ره) قرار می گیرد و از خرمن معرفت ایشان خوشه ها می چیند.سلوک قوام در اخلاق،برخلاف برخی از نحله ها،برگزیدن تربیت نفس بر تقویت نفس بوده است و به تزکیه و تهذیب نفس تصریح داشتند. پرهیز می دادند از اینکه کسی فریفته مکاشفات روحی و کرامات و اظهار خفایای آفاقیه و حبایای انفسیه شود،که اینها به واسطه سیطره و قدرت روح در عالم پیدا می آید و از این مرحله تا سر منزل مقصود،فاصله بینهایت است.

مهدی چهل تنی در سال 1350 شمسی، در رشته فیزیک دانشگاه تهران پذیرفته شد و در این رشته تحصیل کرد.همواره با اشتیاق به پژوهش و تحقیق،فرضیه ها و نظریه های آن را دنبال نمود و کتاب"قلمرو فیزیک و فلسفه"ایشان که نگرشی بر "طرح بزرگ"اثر استیون هاوکینگ است،بهترین گواه بر این مدعا است.در همین کتاب ،مطرح شده است که:هاوکینگ علم و فلسفه،یعنی معرفت فیزیکی را با معرفت درباره فیزیک،در هم می آمیزد و توجه ندارد که اختلاط این دو مفهوم از لغزنده ترین و گمراه کننده ترین مغالطات است که به تناقض های غیر قابل حل می انجامد.علم فیزیک درباره "چگونگی"روابط اشیاء سخن می گوید نه درباره "چرایی" آنها.

طی مدت سی سال الفت مرحوم علامه محمد تقی جعفری(ره) و ایشان،فرصتی فراهم می آورد تا شاکله ی این ارتباط،مشحون صمیمیت و فراتر از تعلیم و تعلم باشد.مدتی که تنها به شناخت مفاهیم و مسائل فلسفه ،تفسیر نهج البلاغه و شرح مثنوی مولوی خلاصه نشده است.
روزگاری هم از اندیشه ها و نظریات فلسفی مرحوم دکتر مهدی حائری یزدی (ره)،که فقیه و استاد برجسته فلسفه شرق و غرب بود،صرفه می برد.فلسفه اخلاق، منطق،هرم هستی،شرح اصول کافی از آموخته های وی در آن برهه است.

مهدی چهل تنی در اسفندماه 1357 شمسی بعنوان ریاست انجمن فلسفه و حکمت ایران برگزیده شد و تا شهریورماه1361 شمسی که استعفا می دهد،این سمت را بر عهده داشته است.در دوران مسئولیت از دریافت حقوق و مزایای شغلی احتراز داشت و هنگامیکه با اعتراض حسابداری مواجه می شود،هر ماه حقوقش را دریافت و تمام آن را بین کارکنان همانجا بذل و بخشش می کرد.در آن دوره با اندک بودجه توانسته بود،در جهت ترویج فلسفه و حکمت، تعداد سی و شش کتاب از فلاسفه و حکما را چاپ و منتشر کند.
بنظر میرسد که شایسته باشد تا در مورد قدر و منزلت ایشان،اهل آن حکایت کنند.مایه مباهات است که فیلسوف و متاله معاصر مرحوم علامه سید جلال الدین آشتیانی(ره) در مرقومه ای که موجود است،از وی با تعبیر "دوست دانشمند و فاضل محقق"یاد می کند.
رویکردهای علمی باعث نشده بود تا خود را از دلالت و هدایت اهل معرفت،مستغنی ببیند.لذا گهگاهی در فرصتها و موقعیتهای مختلف زندگی،از مرحوم علامه دکتر حسن مصطفوی (ره)که بین شریعت و طریقت و حقیقت را جمع کرده بود،استمداد می جست.

صفحه صحیفه زندگی مهدی چهل تنی بعنوان مدرس،شامل تدریس منطق در دانشگاه تهران،و علوم و معارف دینی در دانشگاه آزاد اسلامی می شود.بسی جای دریغ دارد،اگر از چند دهه سخنرانیهای مذهبی و علمی ایشان در مجالس دینی و محافل روشنفکری ذکری به میان آورده نشود.
دغدغه صیانت از بدعتهایی که توسط عالمان متهتک و جاهلان متنسک،در اطوار گوناگون مکتب تشیع را تهدید کرده و می کند،بخشی جدا ناپذیر از منهاج ایشان بوده و هست.بعنوان مثال،حزم و دوراندیشی ایشان درباره تهدید وهابیت برای دنیا،در مناظرات و مکاتبات دهه شصت،خاطره انگیز است.
هنگامیکه نویسنده کتاب "تولدی دیگر" به ادیان ابراهیمی توهین می کند،ایشان در پاسخ، کتاب"هزار تقلب دیگر"را تحریر می کند، که به عباراتی از آن اشاره می شود:"چه کسی می تواند پولس رسول را که در قرن اول میلادی به سرای باقی رفته است،مقلد مانی که در قرن سوم میلادی از مادر زائیده شده است بداند!" 
و در قسمتی دیگر از آن آورده شده است که:"از عوامانه ترین مغالطات در منطق،مغالطه استدلال به مرجع معتبر است؛و آن چنین است که گوینده این مغالطه،به جای آوردن دلیل عقل پسند بر مدعای خود،اثبات ادعا را به سخن مرجع معتبری متصل می کند.نویسنده تولدی دیگر در صفحات مکرری از کتاب مستطاب خود با آوردن نام دانشمندان مشهور و بدون آوردن دلیل عاقلانه،سعی می کند در پس این نام ها،کالای تقلبی خویش را به فروش رساند."

در پایان از ساحت اقدس الهی سپاسگزاری می کنم که توانستم این مطالب را بر حسب مقتضای حال و مجال در این مقال تحریر کنم،تا بدینوسیله برخی حقایق حیات ایشان تحریف یا به دست فراموش سپرده نشود وگرنه بسیاری از ناگفته ها،جای طرح ندارد.

در ذیل فهرستی از آثار و تالیفات ایشان آورده شده که تحفه و ارمغانی است برای کسانیکه در پی تحری حقیقت هستند:

1- کتاب بلوغ دروغ.سال 1356
-2 کتاب نقدی به مبانی علمی "اصول فلسفه مارکسیسم آفاناسیف".سال1357
 -3سرمقالات روزنامه ی "میزان" در سالهای 1359_1360
 -4مقالات مذهبی.از جمله:
الف_"این خانه،خانه محمد(ص)است".سال1369
ب_"آشنای غریب" درباره ی حضرت علی(ع).سال 1379
پ_"ماجرای فدک،برگی زرین از زندگانی حضرت فاطمه(ع)".سال1382
ت_"در آن غروب"درباره امام حسین(ع).سال1383
ث_"مصادیق آیات کریمه قرآن در حادثه کربلا".سال1391
ج_"سیدالساجدین".سال1385
5- مقالات علمی.ازجمله:
الف_"هوش مصنوعی".مجله آئینه اندیشه
ب_"تصادف یا ضرورت".نشر دانشگاهی
-6 مقالات حوزه معرفت دینی.از جمله:
الف_"آزمون و عقیده ی دین در معرفت شناسی دکتر سروش".سال1372
ب_مروری کوتاه بر"مکتب در فرآیند تکامل"،فصلنامه تخصصی پژوهش در ادیان جهان.سال1392
-7 مقاله ی طنزگونه"نامه های تعلیماتی یک شیطان کهنه کار".مجله آئینه اندیشه
8- کتاب"هزار تقلب دیگر"در نقد و بررسی کتاب"تولدی دیگر"از شجاع الدین شفا.انتشارات نامک.سال1382
9- موخره ی "نیک مردان خاموش"در کتاب "قدیس مانوئل".انتشارات رامند،سال1395
-10 کتاب" دین و چالش های جهان معاصر" در سه دفتر،مطالبی در پاسخ به مسائل و شبهات دینی (مشارکت در تالیف).سال1393
-11 قلمرو فیزیک و فلسفه" نگرشی بر طرح بزرگ اثر استیون هاوکینگ.انتشارات رامند،سال1396